Bir yiyeceğin “Süper gıda” seçilme kriterleri nelerdir?
Son yıllarda sık sık karşımıza çıkan bir kavram var: “Süper gıda.” Peki bu kadar iddialı bir unvanı hak etmek için bir yiyeceğin nasıl özellikleri olması gerekiyor? Gerçekten her parlak ambalajın içindeki şey “süper” mi, yoksa biraz pazarlama hilesi mi var? Gelin, birlikte bakalım.
Önce işin adını doğru koyalım: “Süper gıda” tıbbi bir terim değil. Bilim dünyasında net bir tanımı yok ama genel olarak; besin değeri son derece yüksek, antioksidan, vitamin, mineral veya lif bakımından zengin yiyecekler için kullanılıyor. Yani kısaca, küçük bir porsiyonuyla bile vücuda büyük katkı sağlayan besinler bu kategoriye giriyor. Peki bu besinler neye göre seçiliyor? İşte kriterler:
Besin yoğunluğu yüksek olmalı
Bir yiyeceğin “süper” sayılması için, az miktarda tüketildiğinde bile vücuda yoğun bir besin desteği sağlaması gerekiyor. Örneğin yaban mersini ya da chia tohumu gibi gıdalar, minik tanelerine rağmen antioksidan ve lif deposu olmalarıyla öne çıkıyor. Kısacası, miktarı küçük ama etkisi büyük olmalı!
Antioksidan bakımından zengin olmalı
Antioksidanlar, vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur ve hücre yenilenmesine destek olur. Bu yüzden bir yiyeceğin süper gıda sayılmasında antioksidan içeriği çok önemli bir kriterdir. Mesela goji berry, kara lahana veya yeşil çay bu açıdan tam birer yıldız.
Doğal ve işlenmemiş olmalı
Süper gıdalar genellikle doğallığını koruyan, işlenmemiş ürünlerdir. Rafine şeker, katkı maddesi veya aşırı işlem görmüş ürünler ne kadar “sağlıklı” etiketlense de süper gıda kategorisine girmez. Yani işin özü: ne kadar doğalsa, o kadar süper!
Bağışıklık sistemini desteklemeli
Birçok süper gıdanın ortak özelliği, bağışıklık sistemini güçlendirmesidir. Özellikle C vitamini, çinko ve demir gibi mineralleri barındıran besinler vücudu hastalıklara karşı daha dirençli hale getirir. Örneğin kivi ve brokoli bu yönüyle öne çıkar.
Sürdürülebilir ve doğal kaynaklı olmalı
Artık sadece besin değeri değil, çevresel etkiler de önem kazanıyor. Gerçek süper gıdalar; üretim sürecinde doğaya zarar vermeyen, sürdürülebilir biçimde yetiştirilen besinlerdir. Çünkü doğa tükenirse, o “süper” etki de uzun sürmez.
Peki her “süper gıda” gerçekten süper mi?
Burada küçük bir parantez açmak lazım. Her ne kadar bazı besinler diğerlerine göre daha zengin içeriğe sahip olsa da, tek bir gıdaya mucize gözüyle bakmak doğru değil. Sağlıklı beslenme, çeşitlilikle olur. Yani elbette chia tohumunu sev ama yanında mevsim sebzelerini, tam tahılları ve iyi yağları da unutma.
Kısacası; bir yiyeceğin süper gıda sayılması için mucize yaratmasına gerek yok. Önemli olan doğallığı, besin yoğunluğu ve vücuda gerçekten fayda sağlaması.
Bu yazının başlığı yazardan bağımsız editoryal olarak hazırlanmıştır.