Çağımızın en yaygın problemlerinden yeme davranış bozukluklarını tanıyalım!
Yeme davranışlarımız, fiziksel ve psikolojik sağlığımızı doğrudan etkileyen önemli bir konudur. Bazı insanlar, yemek yeme alışkanlıklarında ciddi boyutlarda sapmalar yaşayabilir ve bu durum, yeme davranış bozuklukları olarak adlandırılır. Son yıllarda farklı versiyonlarıyla adlarını sıklıkla duyduğumuz yeme davranış bozukluklarını daha yakından tanıma vakti!
Anoreksiya nervoza
Teknoloji çağında güzellik algısının da git gide herkes için standartlaşmaya başlaması sonucu kusursuz bir fiziğe sahip olmak isteyen birçok insan tarafından en sık karşımıza çıkan yeme davranış bozukluklarından biri olan anoreksiya nervozaya sahip olan kişiler kendilerini genellikle kontrol altında tutarlar çünkü kendilerini sürekli olarak şişman olarak algılarlar, vücutlarıyla ilgili aşırı endişe duyarlar ve kilo vermeyi takıntı haline getirirler.
Bu durum genellikle genç kadınlarda görülür ancak nadiren de olsa erkeklerde de görülebilir. Bu bozukluğa sahip olan kişiler yiyecek alımını sınırlama, aşırı egzersiz yapma, kusma veya müshil kullanma gibi yöntemlerle kilo verme girişiminde bulunurlar.
Bulimia nervoza
En sık karşımıza çıkan yeme bozukluklarından bir diğeri de bulimia nervozadır. Bulimia nervoza, anoreksiya nervozanın tam tersi olarak karşımıza çıkar. Bulimia nervoza, tekrarlayan yeme atağı nöbetleri ardından kendini zorlama veya aşırı egzersiz yapma gibi davranışlarla karakterize edilen bir yeme davranış bozukluğudur. Bu durumu yaşayan kişiler, genellikle aşırı miktarda yiyecek tüketirler ve kendilerini kontrol edemezler.
Bulimia nervoza genellikle beden imajı ve kilo kontrolüyle ilgili saplantılı düşüncelerle ilişkilidir. Bu kişiler, yemek yeme nöbetlerinden sonra suçluluk, utanç ve pişmanlık duyarlar, bu nedenle kendilerini zorlama yöntemlerine başvururlar. Bu yöntemler arasında kusma, müshil kullanma, aşırı egzersiz yapma veya açlık dönemleri geçirme gibi davranışlar bulunur.
Pika
Pika, özellikle gençlerde ve çocuklarda sıklıkla karşımıza çıkan bir yeme davranış bozukluğudur. Pika, kişinin normal olmayan, sağlıksız ve genellikle yememesi gereken maddeleri yeme veya çiğneme eğiliminde olması durumunu ifade eder. Bu maddeler, genellikle besin olmayan nesnelerdir.
Pika, genellikle çocukluk döneminde başlar, ancak yetişkinlerde de görülebilir. Pika, tıbbi veya psikiyatrik durumların bir belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Özellikle demir eksikliği anemisi, zihinsel engel, otizm spektrum bozukluğu veya dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi durumlarla ilişkilendirilebilir.
Geri çıkarma bozukluğu
Herhangi bir mide ya da bağırsak rahatsızlığı bulunmaksızın kişilerin en az 1 ay süreyle yediklerini geri çıkarmaları durumuna psikolojide geri çıkarma bozukluğu denir.
Sağlık durumuyla açıklanamayacak bir şekilde sürekli olarak yediklerini çıkaran ve tekrar yutan kişilerin sahip olduğu bu rahatsızlığın temelinde de anoreksiya nervoza bulunabilir.
Kaçıngan / kısıtlı yeme bozukluğu
Kaçıngan yeme bozukluğu da sıklıkla karşımıza çıkan yeme bozukluğu türlerindendir ve tıp dünyasında adı ARFID (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder) olarak adlandırılır. Bu bozukluk, yemek seçimlerinde kısıtlamalar ve yemeklerden kaçınma ilişkilendirilir. Bireyler, belirli yiyeceklerden kaçınabilir, belirli dokulara, tat veya kokulara karşı aşırı hassasiyet gösterebilir veya genel olarak yeterli beslenmeyi sağlayamayacak kadar sınırlı bir besin çeşidi tüketebilir.
Kaçıngan yeme bozukluğu olan kişiler, yemek yemek veya yeni yiyecekleri denemek konusunda anksiyete (kaygı) ve korku hissedebilirler. Bu, çocukluk döneminden başlayarak yetişkinliğe kadar devam edebilir. Bu bozukluk, kilo kaybına, besin eksikliklerine ve sağlık sorunlarına neden olabilir.
Tıkanırcasına yeme bozukluğu
Tıkınırcasına yeme bozukluğu, Binge Eating Disorder (BED) olarak da bilinir. Tekrarlayan ve kontrolsüz yeme nöbetleriyle ilişkilendirilen tıkanırcasına yeme bozukluğunda kişiler, belirli bir süre boyunca (genellikle iki saat içinde) normalden çok daha fazla miktarda yiyecek tüketirler. Bu ataklar sırasında, kişi genellikle kendini tok hissetmez ve açlık veya doygunluk hissi yerine yemeğe karşı güçlü bir dürtü hisseder.
Tıkanırcasına yeme atakları sırasında kişiler genellikle hızlı bir şekilde ve kontrol dışında yiyecekler tüketirler. Bu durum kişinin kendini yemeğe kaptırmasına, yemeği otomatikleşmesine ve genellikle suçluluk, utanç veya pişmanlık hissetmesine neden olur. Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan kişiler sıklıkla yalnız, gizlice veya utanç duydukları bir ortamda yemeğe yönelirler.