Çok faydalı bir şifalı bitki: Mürver hakkında tüm detaylar
Mürver, her ne kadar ülkemizde pek bilinmese ya da tercih edilmese de dünyada en çok kullanılan şifalı bitkilerin başında geliyor. Amerikalılar enfeksiyon hastalıklarını tedavi etmek için bu bitkiden yararlanırken, eski Mısırlılar da ciltlerindeki yaraları iyileştirmek için mürveri uzun süre kullanmışlar. Halen Avrupa’nın birçok yerinde hekimler tarafından öneriliyor. Bugün mürver çoğunlukla soğuk algınlığı ve grip semptomlarını tedavi etmek için takviye amaçlı olarak tercih ediliyor. Mürverin tarihçesini baz alarak faydalarına, zararlarına ve diğer tüm ayrıntılarına yakından bakıyoruz.
Mürver, Edoxaceae familyasına ait çiçekli bir bitki olan Sambucus ağacının birkaç farklı çeşidini temsil ediyor. En yaygın türü, Avrupa mürver veya kara mürver olarak bilinen Sambucus nigra şeklinde geçiyor. Bu ağaç Avrupa’ya özgü. Fakat dünyanın birçok farklı yerinde de yetiştiriliyor. Nigra, 9 metreye kadar büyüyor ve küçük çiçek kümelerini barındırıyor. Meyveler küçük siyah ve mavi siyah demetler halinde bulunuyor. Meyveler oldukça sert ve yenmek için pişirilmesi gerekiyor. Diğer çeşitler arasında Amerikan yaşlı, cüce yaşlı, mavi mürver ve danewort var. Mürver ağacının çeşitli kısımları az önce de bahsettiğimiz üzere tarih boyunca mutfaklarda tıbbi amaçlı kullanılmış.
Mürver tarihçesi: Mürver nedir?
Tarihsel olarak bakıldığında çiçekler ve yapraklar ağrının giderilmesi, şişme, iltihaplanma, terlemeye engel olma amacıyla kullanılmış. Ayrıca idrar söktürücü ya da kusmaya yardımcı olma açısından da tercih edilmiş. Hekimlere göre kurutulmuş meyveler grip endeksiyonları, siyatik, baş ağrısı, diş ağrısı ve kalp ağrısının tedavisinde takviye edici amaçla kullanılabiliyor. Meyveler ayrıca pişirilebiliyor ve meyve suyu, reçel, turşu ve turta yapımında tercih edilebiliyor. Çiçekler tatlı bir şurup yapmak için genellikle şekerle kaynatılıyor veya çay gibi demleniyor. Ayrıca salatalarda da taze taze tüketilebiliyor.
Mürverin faydaları
Mürverin bilinen birçok faydası var. Sadece besleyici olmakla kalmayıp aynı zamanda diğer faydalarının yanı sıra soğuk algınlığı ve grip semptomlarıyla savaşabiliyor. Ayrıca kalp sağlığını destekleyip enfeksiyonlara karşı koruyor.
• C vitamini açısından yüksek:
Her 100 gram meyvede 6-35 mg C vitamini var. Bu da günlük önerilen dozun %60’ına karşılık geliyor.
• Diyet lifi yüksek:
Mürverler, 100 gram taze meyve başına 7 gram lif içeriyor. Günlük lif ihtiyacının dörtte birinden fazla.
• İyi bir fenolik asit kaynağı:
Bu bileşikler vücuttaki oksidatif stresin verdiği zararı azaltmaya yardımcı olan güçlü antioksidanlar barındırıyor.
• İyi bir flavonol kaynağı:
Mürver, antioksidan flavonol quercetin, kaempferol ve isorhamnetin içeriyor. Çiçekler, meyvelerden 10 kat daha fazla flavonol içeriyor. Bu da vücuda büyük katkı sağlıyor.
• Antosiyaninler bakımından zengin:
Bu bileşikler meyveye karakteristik koyu siyah-mor rengini veriyor.
• Kanseri yenmeye yardımcı olur:
Hem Avrupa hem de Amerika’da yapılan çalışmalarda kanseri yenmede olumlu etki gösterdiği biliniyor.
• Zararlı bakterilerle savaşma:
Mürver, helicobacter pylori gibi bakterilerin büyümesini engellediği bulunmuş ve sinüzit / bronşit semptomlarını iyileştirebiliyor.
• Bağışıklık sistemini destekleyebilir:
Mürver polifenollerin beyaz kan gücrelerinin sayısını artırarak bağışıklık savunmasını desteklediği bulunmuş.
• UV radyasyonuna karşı koruma sağlayabilir:
Mürver özü, cilt korumasında da kullanılabiliyor.
• İdrara çıkmayı sağlayabilir:
Mürver çiçeklerinin idrara çıkma sıklığını artırarak tuz atılım miktarını yükselttiği görülmüş.
Mürverin zararları
Mürverin bu kadar faydası var da hiç yan etkisi ya da zararı yok mu, elbette var. Hemen her sebze, meyve ya da bitkide olduğu gibi mürveri yanlış tüketmek ya da dozu iyi ayarlamamak çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Kabuk, olgunlaşmamış meyveler ve tohumlar çok fazla yenildiğinde mide sorunlarına neden olabilecek küçük miktarlarda lektin olarak bilinen maddeler içeriyor. Neyse ki meyvelerde bulunan toksik maddeler pişirilerek güvenle çıkarılabilir. Ağaç kabuğu ve yapraklar pişirme ve meyve sularında kullanılmamalıdır.
Mürver nasıl tüketilir?
Az önce bahsettik ama yeni bir alt başlık altında toplamanın çok daha sağlıklı olacağını düşündük. Mürver, kaynatılarak çay şeklinde tüketilebildiği gibi aynı zamanda meyvesi reçel yapımında da kullanılabiliyor. Ayrıca dondurmalara da farklı aroma tadı vermesi açısından tercih edilebiliyor. Eğer çay olarak demleyip bu şekilde tüketecekseniz bal ya da limonla da harmanlayıp daha etkili bir karışım elde edebilirsiniz.
Mürver, birçok hastalıkla umut verici şekilde mücadele edebiliyor. Araştırmaların çoğu sadece laboratuar ortamında gerçekleştirilmiş olsa da sonuçların başarılı olduğunu söylemekte yarar var. Ancak yine de Lokma olarak bu yararları ve faydaları göz önünde bulundurmanız gerektiğini hatırlatarak sağlık konusunda herhangi bir tavsiye vermediğimizi de belirtelim. Aşırı kullanımda özellikle alerjik reaksiyonlarla karşılaşılabileceğini unutmamak gerekiyor.