Her gün yediğimiz ekmeğin tarihini merak edeniniz oldu mu?
Gün içinde belki de hepimiz ekmek tüketiyoruz. Peki daha önce düşündünüz mü? İlk ekmek nasıl ortaya çıktı? Ekmeğin ilk yapılış hali elbette oldukça basit bir şekilde oldu ancak daha sonra 'maya' ona bambaşka bir boyut kazandırdı. Gelin bugün hem ekmeğin hem de ekmek mayasının hikayesini bizden dinleyin!
Ekmek ilk nerede ortaya çıktı?
Arkeolojik verilere göre muhtemelen mayasız ekmeğe dönüştürülen unun 30.000 yıllık bir geçmişi var. İnsanların bu undan ne yaptıkları kesin olarak bilinmese de ekmek olduğu konusunda arkeologlar hemfikir.
Ancak una şekil veriliş ve ekmek olarak nitelendirilebilecek bulgular yaklaşık 10.000 yıl önce Neolitik Çağ'da Mezopotamya ve Nil Nehri yakınlarında ortaya ortaya çıkmıştır. Mısırlıların bu konuda da önderlik yapmasına hiç şaşırmadık doğrusu! Dünyanın diğer bölgelerinde ise durum biraz farklıydı. Doğu Asya'da pirinç, Amerika'da mısır ve Sahra altı Afrika'da sorgum gibi diğer tahılları ekilip biçildi ve bunlardan ekmek yapıldı. Böylece alternatif tarım sistemlerinin de temeli oluşmuş oldu.
Ekmeğin üretildiği tahıllar öncelikle beslenme ihtiyacını karşılasa da çok daha büyük bir gelişmeyi beraberinde getiriyordu. Tahıl mahsulleri, tarım toplumlarına daha önce çok daha büyük nüfusları sürdürme olanağı verdiği için zamanla uygar devletlerin ortaya çıkmasına neden oldu.
Mayalı ekmek nasıl ortaya çıktı?
Bir şeylerin başlangıç mayasını hep merak etmişsizdir.
Mayalı ekmek de tarih öncesi zamanlarda ortaya çıktı. Galyalılar ve İberler, biradan alınan köpüğü başlangıç mayası olarak kullandılar. Bira içmeyip şarap içen halklar ise şaraba batırılmış üzüm şırası veya buğday kepeğinden oluşan bir tür macun kullandılar.
Siyah ekmek fakirlerin ekmeğiydi!
M.Ö. 450 yıllarına gelindiğinde Roma'da çok çeşitli ve şekilli ekmekler üretilmeye başlanmıştı bile. Ancak ilginçtir ki beyaz ekmeği zenginler, çavdar ve kepek unundan yapılmış siyah ekmekleri ise fakirler yiyordu. Aynı durum İngilizlerde de vardı; üst sınıflar beyaz somun ekmeklerini yerken fakir halk siyah ekmek yiyordu.
Peki ya Türkler?
Türklerde ekmek yerleşik düzene geçmeden önceki göçebe dönemde altında ateş yanan saçta mayasız olarak yapılırdı ve buna da yufka veya lavaş denirdi. Bunlar uzun süre dayanan ekmeklerdi ve yörükler için adeta biçilmiş kaftandı. Çünkü 7-8 kat yufka üst üstte konulup, dürüm haline getirildiğinde sadece dışarıda kalan kısım kurur diğerleri taze kalırdı. Günümüzde yörük soyundan gelen Türk halkı ekmeklerini hâlâ bu şekilde yapmaya devam ediyor.
Son olarak şunu biliyoruz ki neredeyse her milletin farklı malzemeler ve farklı şekillerle yaptığı ekmek, tüm kültürlerin ortak gıdasıdır.