Osmanlı'da günah sayılan meyve: Avokado
Günümüzde oldukça meşhur olan avokadonun Osmanlı zamanında yayılan bir dedikodu ile günah sayıldığını söylesek sanırım bize inanmazdınız. Ama gariptir ki bu bilgi gerçek! Avokadonun oldukça ilginç olan bu serüvenine gelin hep birlikte bakalım!
1720 yıllarında yetiştirilmeye başlanan avokado, Osmanlı döneminde halka inemeden yayılan bir dedikodu sebebiyle günah sayıldı. İnanması oldukça güç olan bu hikayeyi merak ettiyseniz gelin anlatalım.
Kendisini ziraat ilimlerine adayan ve dönemin bostancıbaşısı olan Kamil Efendi, o zamanlarda tüm laleleri vuran hastalığın tedavisini bulmuş ve farkında olmadan hayatında yeni bir kapı aralamıştı. Laleleri eski güzelliklerine kavuşturduğu için III. Ahmet tarafından takdir edilen Kamil Efendi, çalışmalarını rahatça yapabilmesi için Yalova'da tarım arazisiyle ödüllendirildi. Fenni ziraat usullerini seven Kamil Efendi, kendisine verilen bu arazide daha önce Fransa'da gördüğü avokadoyu yetiştirmek istiyordu.
Uzun uğraşlar sonucu Yalova'da avokado yetiştirmeye başlayan Kamil Efendi, bu meyveyi dönemin padişahı III. Ahmet'e takdim etmek üzere İstanbul'a gitti. Heyecanla avokadonun faydalarından bahseden Kamil Efendi, şu sözleri aktardı:
''Avokado nam bu ağaca kim timsah armudu da derler, faidesi saymakla bitmez. Sayesi hoş, bakması ala, yemişi leziz ve şifadır. Meyvesi cennet taamı olup neyle yense yakışır, ağza ferahlık mideye küşayiş verir. Yağı sürülende cilde sedefi bir nur katar. Evrakı pişirilip içilse hasat-ül kilyenin (böbrek taşı) ilacudur…''
Bunun üzerine avokadonun tadını beğenen III. Ahmet, davetlerde avokado kullanmayı emretmiş. Böylece İstanbul'un bütün zenginleri ve seçkinleri tarafından yaygın kullanılmaya başlanan avokado, kısa sürede benimsenmiş ve sofraların vazgeçilmezi haline gelmiştir. Fakat sadece seçkinlerin değil, halkın da kullanmasını isteyen Kamil Efendi, maalesef bu isteğinde başarılı olamamış.
Takvimler 1730 yılını gösterdiğinde Kamil Efendi'nin bütün hayallerini yok eden Patrona Halil İsyanı çıkar. O dönem 'timsah armudu' olarak bilinen avokado, isyancılar tarafından büyük bir dedikoduya maruz kalır. Bu dedikodu, avokado ağacının ve timsahın çiftleşerek meyve verdiği yönündedir. Bununla da yetinmeyen isyancılar sahte fetva ile avokado yenmesinin günah olduğunu yayarak insanları inandırmışlardır. Oldukça üzücü olan bu olay sonrasında Kamil Efendi'nin yetiştiği bütün avokado bahçeleri yakılarak yok edilmiştir. Böylece topraklarımızda 250 yıl boyunca avokado yetiştirilmemiş hatta halka inemediğinden dolayı varlığı bile nesilden nesile aktarılamamıştır.
