Tarihi örerek içinde saklayan nesne: Sepetin Tarihi
İlk dönemlerden itibaren insan yaşamının önemli bir öğesi olan sepetçilik, dünyadaki tüm kültürlerde yer almış. Sepetin en eski el zanaatı olduğu konusunda derin tartışmalar devam etse de ilk insanların yiyeceğini saklaması, koruması veya taşıması için bulunduğu ortamdaki doğal malzeme liflerinden faydalanarak sepet ürettiği biliniyor.
- Denizden kazandım toprağımı,
- bütün o tuzlu çimeni ve kaygan çamurlu kıyısını;
- kulaçlarca havanın altında, yaşlı bir söğüt gibi
- kımıldıyorum üzerinde sepetimin, içinde kökler olan.
- Seamus Heaney, Denizden Kazanılmış Toprak
Sepetler geçmişten günümüze toplumların yaşam biçimleri, inançları, örf ve gelenekleri hakkında bize önemli bilgiler aktarır. Sepetler erzak, yemek, taşıma, ölçüm birimleri, oyuncak, ev eşyaları, giyim kuşam gibi konularda bize bazı bilgiler sunar. Aynı zamanda dini törenler, mezarlar ve gömü ayinleri hakkında da fikirler verir.
İnsanın sepetçiliğe bağlı olarak tekstile yönelik çalışmalarının nasıl başladığı tam olarak bilinememekle birlikte, konuyla ilgili çeşitli varsayımlar üzerinde durulmakta. Yerleşik yaşama geçilmeden önceki evrelerde avcılıkla geçinen ilk insanlar, avlandıkları hayvanların postlarının yanı sıra sazlar, yapraklar ve otlarla yaptıkları örtülerle giyinmeye başlamış. Giysi olarak kemikler, balık kılçıkları, dallar ve ağaç dikenleri ile tutturulmuş yapraklar kullanmış. Ancak başlangıçta bunları tutturabilmek için uygun ağaç dalları, eğilebilen ince sivri dalcıklar kullanılırken; düğümleme tekniği bulunduktan sonra yaprakların sapları birbirine düğümlenip eklenmek suretiyle giysiler elde edilmiş. Bu teknik daha sonraları saz ve otlara da uygulanmış.
Geç Paleolitik dönemde Avrupa’da başladığı düşünülen bükme, file örme, örgü, kıvırma gibi teknikler kullanılmış. İplik eğirme işleminin henüz bilinmediği dönemlerde oluşturulan iki iplik sistemli dokuma yapılar; hasır ve sepet örme tekniğiyle oluşturulan dokumalar olmuş. Kumaş oluşturmak üzere, ipliklerin eğirilerek en ilkel tezgâhlarda dokunmasına olanak sağlayan hasır dokumacılığına dünyanın farklı birçok bölgesinde rastlanılmış.
Sepet örücülüğü, insan yapımı ilk tekstil yüzeyi oluşturma işlemi olarak kayda geçer. Liflerin parmaklarla işlenmesi ya da örülmesi parmak dokumacılığının başlangıcına sebep olmuş. Dolayısıyla parmak dokumacılığı ya da parmakla örme işlemi ilk tekstil tekniklerinden sayılmakta. Sepet örme zanaatının insanlar tarafından en önce icat edildiği, zaman içinde gelişen tekniklerin ve malzemelerin oluşturulmasına yol açtığı pek çok kaynakça tarafından doğrulanmakta.
Bilinen en eski sepetler 10.000 ve 12.000 yıllık bir geçmişe tarihlenmiş ve en eski sepetler Yukarı Mısır Faiyum yerleşmesinde bulunmuş. Sepetler dayanıksız malzemeden üretildiğinden sepetçiliğin var oluşu ile ilgili bilgilere, kilden kap kaçak parçalarının üzerindeki sepet dokusunun izlerinden yola çıkılarak ulaşılmış.
Dünyanın her yerinde ve her medeniyette yapılagelmiş olan sepet; formları, teknikleri ve malzemeleri ile benzerlik içinde oluşmuş.