Yangın söndürmede uçak mı helikopter mi kullanılmalı?
Türkiye genelinde çıkan yangınlar söndürme çalışmalarında hangi hava aracının kullanılması gerektiği konusunda tartışmalar başlattı. Yangın çıkan arazinin fiziksel şartları, su kaynağına uzaklığı ve yangının büyüklüğüne göre uçak veya helikopter kullanımına karar veriliyor. Öte yandan Türkiye, 2009 yılından itibaren edindiği amfibik uçaklarla kapasitesini artırmış durumda. Ancak kara gücünün, havadan müdahale kadar önem arz ettiğini unutmamak gerekiyor.
Twitter'da Orman Bölge Şefi isimli kullanıcı, yangın söndürmede kullanılan uçak ve helikopterler arasındaki farkları ile bu araçların avantaj ve dezavantajlarını anlattı.
2009'da kapasite artırıldı
2009 yılına kadar yangınla mücadele kullanılan uçaklar yalnızca havaalanlarından su alabilirken, sonrasında kullanılmaya başlanan uçaklar su kaynaklarından da su alımı yapabiliyor. Bu yeni nesil uçaklara amfibik uçak deniyor.
Havaalanından dolum yapan uçakların kapasitesi 1,5 tontu; 2009 kullanıma giren amfibik uçaklar ise 4,5 ton su alıyordu. 2020 ve 2021 yıllarında filoya katılan yeni amfibikler ise 10 ton su kapasitesine sahip.
Helikopterler yenilendi
2020 yılına kadar kullanılan helikopterlerin kapasitesi 2,5 tondu. 2020 ve 2021 yıllarında ilk kez kullanılan helikopterler 3,5-10 ton su alım kapasitesine sahip.
Şu an Türkiye üç adet amfibik uçan ve 39 adet su atar helikopter kullanılıyor. Böylelikle 2018 yılında 80 bin ton olan toplam kapasite 2021 yılında 148 bin tona çıkarılmış oldu.
Hangisi daha kullanışlı?
Uçaklar geniş gövdeleri nedeniyle sadece büyük su kaynaklarından su alımı yapabiliyor. Helikopterler ise her su kaynağından su alabiliyor.
Ancak uçaklar daha hızlı taşıtlar olduğu için olay yerine daha kolay intikal edebiliyor.
Uçakların su alım kapasitesi daha yüksek, ancak her su kaynağından su alamadıkları için su atma süresi helikopterlere göre daha uzun kalıyor.
Yani arazinin engebesi, yangının büyüklüğü ve yerine göre uçak ve helikopterlerin artı ve eksileri değişkenlik gösteriyor.
1️⃣Yangın uçağı ve yangın helikopteri konusunu kısaca açıklamaya çalışacağım.
— OrmanBölgeŞefi (@SefiBolge) July 29, 2021
Ülkemizde 2009 yılına kadar yangınla mücadelede amfibik uçak değil, havaalanı dolum şeklinde uçak kullanılıyordu. Uçaklar su kaynaklarından değil, sadece havaalanlarında su alımı yapabiliyordu.
Yangın havuzu nedir?
Su kaynağına uzak ve yangın riskinin olduğu bölgelerde Orman Genel Müdürlüğü (OGM) tarafından inşa edilmiş yangın havuzları ve göletleri bulunuyor. Her su kaynağından su alımı yapabilen helikopterler ise olay yerine en yakın havuza giderek su alımı yapabiliyor.
Kara gücü de çok önemli
Havadan müdahale kadar karadan müdahale de orman yangınlarında büyük önem arz ediyor.
2021 yılı itibariyle 1078 arazöz, 281 su tankeri, 2270 ilk müdahale aracı, 181 dozer ve 501 iş makinesi bulunuyor. Yani toplamda 4311 adet kara unsuruyla yangın söndürme çalışmaları yapılabiliyor.
